Operacja związana z usunięciem piersi oraz węzłów chłonnych jest obecnie coraz mniej wykorzystywana przez chirurgów. Obecnie dokonuje się operacji oszczędzających pierś, wykonuje się biopsję wartownika celem sprawdzenia komórek rakowych w węzłach chłonnych wszystko kończy się często chemioterapią oraz radioterapią.
Wszystkie te procedury chociaż coraz bardziej specyficzne zawężone do jak najmniejszego obszaru przynoszą określone zmiany w organizmie pacjentek.
Zacznijmy od powikłań związanych z posturą – pacjentki z biegiem czasu przyjmują pozycję nawykową związaną z bólem, ograniczeniem, oraz strachem wynikającym z obawy, że coś będzie nie tak. Pozycja nawykowa wyraża się przywiedzeniem i rotacją wewnętrzną ramienia, podniesieniem barku celem ochrony pachy. Pozycja taka wpływa na położenie łopatki, która po czasie wyraża się zaburzeniem rytmu łopatkowo-piersiowego. To z kolei wpływa na rotację i napięcia samego kręgosłupa piersiowego i szyjnego jak oraz struktur mięśniowo-powięziowych. W artykule tym skupimy się tylko do relacji lokalnych chociaż trzeba pamiętać, że jeżeli pacjent nic z tym nie będzie robił łańcuch zmian dotknie innych obszarów (odcinek lędźwiowy, miednica, stawy biodrowe.) Jeżeli pacjent zostaje w takim ułożeniu następuje obkurczenie łopatki co wiąże się z ograniczeniem ruchomości, bólem, napięciami przenoszącymi się w coraz dalsze obszary ciała.
Kolejnym powikłaniem jest obrzęk limfatyczny w wyniku usunięcia części lub wszystkich węzłów chłonnych pachowych dochodzi tam do spiętrzenia płynu limfatycznego w przestrzeni międzykomórkowej na początku w okolicy pachowej i ramiennej schodząc z czasem coraz niżej do dystalnych części kończyny górnej.
Blizna pooperacyjna i popromienna są następnym wskazaniem do wprowadzenia kompleksowego planu terapeutycznego. Musimy pamiętać, że blizny są tkanką niefizjologiczną, gdzie dochodzi do zaburzenia na poziomie zarówno ułożenia włókien kolagenowych jak i błędnego zapisu informacji. Im blizna jest starsza tym jej oddziaływanie wpływa na kolejne układy. Od lokalnego oddziaływania w rejonie blizny poprzez reakcje na poziomie rdzenia kręgowego aż do zapisu informacji na poziomie kory OUN.
Trzeba pamiętać, że splot ramienny w przypadku mastektomii i radioterapii tez może wpaść w tarapaty co będzie się związało z objawami na poziomie kończyny górnej
z zaburzeniami w różnych częściach kończyny górnej. Najczęściej dochodzi do zaburzenia ze strony układu nerwowego obwodowego w regionie górnego otworu klatki piersiowej, który tworzą kostne elementy, mięśniowo – powięziowe, więzadłowe. Niestabilność tych struktur może spowodować zaburzenie na poziomie splotów.
Wyszczególnione powikłania nie są wszystkimi z jakimi pacjent musi się zmierzyć ale występują statystycznie często dlatego pacjent musi być świadomy jak zapobiegać następstwom pooperacyjnym. Powinien dostać kompleksową informację odnośnie możliwości terapeutycznych jakie są dostępne w dzisiejszej rzeczywistości.
mgr Mariusz Paśko D.O. (fizjoterapeuta, osteopata)